Kultura ludowa to przede wszystkim wielobarwna, zróżnicowana przestrzeń tradycyjnego folkloru. Cała Polska to różnorodność etniczna, za czym idzie bogactwo kolorów, zwyczajów, wzorów i wartości rozwiniętych przez kulturę wiejską. Współczesne aranżacje wznoszą ją na wyżyny nowych możliwości, które mogą być docenione nawet przez wymagających melomanów.
Niezmiennie fascynująca, kultura ludowa charakteryzuje się zmiennością, przejmowaniem elementów etnicznych z różnych środowisk. Powstanie kultury ludowej przypadło na okres feudalizmu, a największy rozkwit nastąpił w wieku XIX, gdy była zniesiona pańszczyzna.
Cechy charakterystyczne dla kultury ludowej to:
- Izolacjonizm – ponieważ tereny wiejskie są oddalone od miast, a jednocześnie są oddzielone od kultury elitarnej. Rezultatem było rozumienie świata w kontekście oni (obcy), my (swojscy).
- Tradycjonalizm, nacisk na tradycje, przekazywane ustnie z pokolenie na pokolenie. W oparciu o tą wiedzę rozwijano umiejętności, doświadczenie. Praktyki tradycyjne miały ścisły związek z czterema porami roku – zima, wiosna, lato, jesień.
- Religijność ludowa – jej cechy szczególne to rytualizm, sensualizm i synkretyzm.
- Myślenie mityczne, wiara w zjawiska nadprzyrodzone, bez potrzeby weryfikacji przekonań poprzez doświadczenie i zrozumienie.
Zgodnie z tradycją europejską, kultura ludowa i narodowa przenikają się wzajemnie i stanowią dla siebie nieodzowne uzupełnienie. Warto wiedzieć, iż polska kultura ludowa, po czasie największego rozwoju w XIX wieku, zaczęła powoli odchodzić w zapomnienie. Po czasach drugiej wojny światowej, jednak badacze uznali ją za jeden z fenomenalnych elementów tradycji narodowej. Rozwinięto badania etnograficzne, utworzono muzea skrzętnie przechowujące zabytki ludowe. Obecnie przeżywa szczególne zainteresowanie zarówno w sztuce użytkowej, jak i poprzez muzykę i taniec. My również dostrzegamy jej wielki potencjał, inspirację i piękno. Jej artystyczne walory pozwalają przenieść się do odmiennego świata, pełnego refleksji, liryzmu i romantyzmu.
Poprzez projekt “Na folkową nutę”, pragniemy odnawiać najpiękniejsze muzyczne motywy, zaczerpnięte wprost z ludowej kultury. Pragniemy ożywiać muzykę za sprawą nowoczesnych aranżacji, przygotowanych przez kompozytora młodego pokolenia, Krzysztofa Rau. Projekt „Na folkową nutę” dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „EtnoPolska 2020”.
Bibliografia:
Józef Burszta, Kultura ludowa, [w:] Słownik etnologiczny, red. Zofia Staszczak, Warszawa-Poznań 1987.
